Preeklampsia (PE) është një ndërlikim i shtatzënisë (frekuenca: përafërsisht 2–5% e të gjitha shtatzënive) që shoqërohet me morbiditet dhe vdekshmëri të lartë të nënës dhe fëmijës. Preeklampsia mund të përparojë në eklampsi (kriza të gjeneralizuara) ose sindromë HELLP (hemolizë, enzima të ngritura të mëlçisë, trombocitet të ulëta).
Deri më tani, hipertensioni (≥140/90 mmHg) dhe proteinuria (≥300mg/24h) nga java e 20-të e shtatzënisë konsiderohej si përkufizimi i Preeklampsisë. Guideline aktuale citojnë se: “Çdo presion i lartë i gjakut (përfshirë atë paraekzistuesin) ≥140/90 mmHg gjatë shtatzënisë me të paktën një manifestim të ri organor që nuk mund t’i atribuohet ndonjë shkaku tjetër.”
Këtu përfshihen kufizime të reja funksionale ose gjetje patologjike në organet e mëposhtme:
■Veshkat: proteinuria, oliguria
■Mëlçia: dhimbje në pjesën e sipërme të barkut, transaminaza të rritura
■Sistemi i frymëmarrjes: insuficienca respiratore, efuzion pleural, edemë pulmonare
■Sistemi hematologjik: trombocitopeni, hemolizë
■ Sistemi nervor qendror: dhimbje koke, dëmtim i shikimit deri në verbëri, hiperrefleksi, eklampsi
■Placenta: vonesa e rritjes intrauterine (IUGR), rritje e raportit sFlt-1/PlGF
Më parë, mjetet e vetme që kishim për të hulumtuar mbi rrezikshmërinë e nënës për të bërë komplikacione në terren të një preeklampsie ishin prezenca e hipertensionit arterial dhe porteinursë. Kjo gjë ka ndryshuar falë zbulimit të faktorëve angiogjenik dhe antiangiogjenik, të cilët na mundësojnë përmirësimin e shërbimit që ne mund të ofrojmë për pacientet tona. Matja në laborator e këtyre markuesëve ka përmirësuar ndjeshëm mundësinë për të stadifikuar riskun për të patur një preeklampsi përballë të cilit gjendet gruaja shtatzënë.
Matja në gjakun e nënës të raportit të sFlt-1/PIGF ka qenë pjesë e protokolleve të shoqatës gjermane të gjinekologjisë që nga 2014. Ky raport lejon diferencimin e preeklampsisë nga sëmundje të tjera hipertensive dhe një shtatëzanie normale edhe përpara shfaqjes klinike të saj. Për më tepër ky raport është një marker shumë i mirë për të vlerësuar prognozën e gruas kur dyshojmë për preeklampsi.
Detektimi i hershëm i preeklampsisë, lejon përveç të tjerave, ndërhyrjen në kohë për profilaksinë ndaj krizës, përgatitjen për lindje duke suportuar p.sh: maturitetin pulmonnar te fetusit.
Më e rëndësishmja:
Përcaktimi në gjakun e nënës të 2 markuesëve të Preeklampsisë sFlt-1/PIGF lejon diferencimin e saktë dhe me siguri të lartë të një preeklapmsie nga një shtatzani e shëndetshme në pacientet me risk të lartë. Në një studim nga Verlohren et al., sensitiviteti i raportit sFlt-1/PlGF për zbulimin e preeklampsisë ishte 89% për preeklampsinë e hershme dhe 82% për të gjithë popullatën e marrë në studim. Specificiteti ishte 95-97%. Përveç kësaj, raporti sFlt-1/PlGF mund të përdoret për prognozë tek gratë me suspect preeklampsi. Me një raport < 38 (80% e rasteve), gratë kanë propabilitet të lartë të mos zhvillojnë preeklampsi brenda katër javësh (diagnoza e përjashtimit të preeklampsisë ka probabilitet pothuajse 94%)
| sFlt-1/PlGF-Quotient dhe rekomandimet e ndjekjes | |||
| Raporti sFlt-1/PlGF | Java e shtatzanisë ≥ 20 < 34 (early-onset) |
Java e shtatzanisë ≥ 34 (late-onset) |
Prognoza |
| sFlt-1/PlGF <38 (Kontroll rutinë) |
sFlt-1/PlGF <38 (Kontroll rutinë) |
Rrezik i ulët për preeklampsi
brenda javës së ardhshme |
|
| sFlt-1/PlGF =38-85 (Rimatje në 1-2 javë) |
sFlt-1/PlGF =38-110 (Rimatje në 1-2 javë) |
Rrezik i moderuar për preeklampsi
brenda 4 javëve të ardhshme |
|
| sFlt-1/PlGF >85 (-Monitorim i ngushtë i pacientes -Rimatje në 2-4 ditët e ardhshme -Kontroll në varësi të simptomatikës klinike) |
sFlt-1/PlGF >110 (-Monitorim i ngushtë i pacientes -Rimatje në 2-4 ditët e ardhshme -Kontroll në varësi të simptomatikës klinike) |
Preeklampsi e manifestuar ose probabiliteti i lartë i komplikimeve brenda 4 javëve të ardhshme | |
| sFlt-1/PlGF >655
(-Induktimi i maturitetit pulmonar fetal -Monitorim i ngushtë i pacientes) |
sFlt-1/PlGF >201
(-Monitorim i ngushtë i pacientes) |
Probabilitet i lartë i lindjes
brenda 48 orëve të ardhshme dhe komplikacione |
|
| Faktorë risku për të zhvilluar një preeklampsi | |
| Faktorë risku amneziologjikë | Risku relativ (RR) |
| Sindromi Anti-Fosfolipid | ~9 |
| Preeklampsi në lindjen e mëparshme | ~7 |
| Body-Mass-Index >30 | 3–5 |
| Diabetes mellitus ekzistuese | 3,5 |
| Problemet/ stresi në familje | ~3 |
| Sëmundje renale ekzistuese | ~3 |
| Lindja e parë | 2,5–3 |
| Mosha >40 | 2 |
| Hipertoni kronike – me 1 faktor risku – me 2 faktorë risku – RR diastolik >110 mm Hg (<20 Javë) |
i rritur 1,55 3 3,2 |
| Sëmundje autoimunitare | 7–9,7 |
| Etniciteti (afro-amerikanët) | 2 |
| Thrombofilia | i rritur |
| Hypertiroza | i rritur |
| Faktor risku të asociuara me shtatzaninë | Risku relativ (RR) |
| Notching bilateral/ PI/RI i rritur i Aa. uterinae, persistent > 24. SSW | 3,4 – 6,5 |
| Shtatzëni e shumëfishtë | 3 |
| IVF/Vezë të dhuruara | i rritur |
| Diabet gestacional | i rritur |
| Hidrops fetal, Trizomitë, Mola Hidatiforme | i rritur |
Burimet e informacionit:
- Hypertensive Schwangerschaftserkrankungen: Diagnostik und Therapie. Leitlinienprogramm der DGGG, OEGGG und SGGG, 2018.
- Verlohren S, Galindo A, Schlembach D et al.: An Automated Method for the Determination of the sFlt-1/PIGF Ratio in the Assessment of Preeclampsia. Am J Obstet Gynecol. 2010; 202 (2): 161.e1–161.e11
- Zeisler H, Llurba E, Chantraine F et al.: The sFlt-1/PlGF Ratio: ruling out pre-eclampsia for up to 4 weeks and the value of retesting. Ultrasound Obstet Gynecol. (Accepted Author Manuscript)
Copyright 2023 nga Laboratori Dr. Limbach Albania, Limbach Laboratory Network ©. Ky është artikull ekskluziv i Labor Dr. Limbach, që gëzon të drejtën e autorsisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.